Asset Publisher

Zezwolenie na pracę sezonową

Zasady ubiegania się o zezwolenie na pracę sezonową dla cudzoziemca 

Zezwolenie na pracę sezonową może być wydane dla obywateli wszystkich państw spoza Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Zezwolenie wydaje się, jeśli cudzoziemiec ma wykonywać pracę w zakresie działalności bezpośrednio związanych z rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybactwem lub usługami gastronomicznymi i zakwaterowaniem czyli wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 września 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca (Dz. U. 2018r., poz. 1749) (rozporządzenie dostępne TUTAJ).

Zezwolenie na pracę sezonową wydaje starosta właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania (siedziba dotyczy osób prawnych, a miejsce zamieszkania osób fizycznych) podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi na okres nie dłuższy niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym.
Zezwolenie na pracę sezonową wydaje się, jeżeli:
  1. cudzoziemiec ma być zatrudniony w celu wykonywania pracy sezonowej;
  2. wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;
  3. podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi dołączył do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową informację starosty – w przypadku gdy jest wymagana.
Informacja starosty nie jest wymagana, m.in. jeżeli pracodawca wnioskuje o zatrudnienie cudzoziemca, który jest obywatelem jednego z państw takich, jak: Republika Białorusi, Republika Mołdawii, Republika Gruzji, Republika Armenii, Ukraina.

Opłata
Od dnia 01 stycznia 2018 r. złożenie wniosku o wydanie/przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca wiąże się z obowiązkiem opłaty w wysokości 30 zł/szt.
Wpłaty powinny być wnoszone na konto Powiatowego Urzędu Pracy w Tomaszowie Lubelskim, (Bank Spółdzielczy w Lubaczowie, oddział Tomaszów Lubelski).
Nr konta: 73 9101 0003 2020 0009 5888 0001
W tytule przelewu należy wpisać: "opłata-praca sezonowa, imię, nazwisko i nr paszportu cudzoziemca"
Dokumenty jakie należy złożyć w celu uzyskania zezwolenia na pracę sezonową:
  1. wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca;
  2. oświadczenie o niekaralności pracodawcy (obowiązkowo podpisane przez podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi) - druk do pobrania na dole strony;
  3. kopię wszystkich wypełnionych stron z ważnego dokumentu podróży cudzoziemca, którego dotyczy wniosek, a w przypadku gdy cudzoziemiec nie posiada ważnego dokumentu podróży i nie ma możliwości jego uzyskania - kopię innego ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość cudzoziemca; w przypadku, gdy cudzoziemiec nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - kopię stron dokumentu podróży z danymi osobowymi cudzoziemca. W przypadku składania w urzędzie kserokopii wszystkich zapisanych stron paszportu cudzoziemca przebywającego w Polsce, na pierwszej lub na ostatniej stronie tej kserokopii należy napisać oświadczenie następującej treści: „Oświadczam, że paszport nie zawiera więcej zapisanych stron" oraz datę i czytelny podpis podmiotu powierzającego pracę. Ponadto każda strona paszportu powinna zostać potwierdzona za zgodność z oryginałem przez podmiot powierzający pracę: „Kopia zgodna z oryginałem" oraz datę i czytelny podpis podmiotu powierzającego pracę.
  4. kopię ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - w przypadku gdy cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  5. kopię dowodu wpłaty;
  6. informację o zgodzie na przetwarzanie danych osobowych RODO (dotyczy osób fizycznych) - druk na dole strony w załącznikach;
  7. dokument sporządzony przez pracodawcę użytkownika, potwierdzający uzgodnienie w zakresie skierowania cudzoziemca przez agencję pracy tymczasowej - w przypadku, gdy podmiotem powierzającym pracę jest ta agencja;
  8. oryginał informacji starosty, wydanej nie wcześniej niż 180 dni przed dniem złożenia wniosku, a w przypadkach uzasadnionych przez starostę - 90 dni przed dniem złożenia wniosku, jeżeli jest ona wymagana;
  9. dokumenty potwierdzające spełnienie przez cudzoziemca wymagań stawianych kandydatom przez podmiot powierzający wykonywanie pracy, określonych w informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy - w przypadku gdy informacja starosty była wymagana;
  10. dokumenty potwierdzające powierzenie pracy cudzoziemcowi, którego dotyczy wniosek zgodnie z zezwoleniem na pracę sezonową przynajmniej jeden raz w ciągu 5 ostatnich lat - w przypadku gdy wnioskodawca występuje o wpisanie wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej na okresy przypadające w ciągu 2 lub 3 kolejnych lat kalendarzowych;
  11. dokumenty potwierdzające, że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie zalega z uiszczeniem zaliczek na podatek dochodowy i składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli były wymagane w związku z pracą wykonywaną przez danego cudzoziemca - w przypadku gdy wnioskodawca występuje o wpisanie wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej na okresy przypadające w ciągu 2 lub 3 kolejnych lat kalendarzowych;
  12. dokumenty potwierdzające zaistnienie okoliczności, w których nie wymagana jest informacja starosty przy ubieganiu się o zezwolenie na pracę sezonową;
  13. oryginał pełnomocnictwa lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa wraz z urzędowym poświadczeniem podpisu strony na pełnomocnictwie (wymagane jeśli strona działa przez pełnomocnika).
Wniosek o wydane zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca podpisuje, składa i odbiera osobiście pracodawca, a w przypadku braku możliwości osobistego reprezentowania strony, czynności tych może dokonać pełnomocnik pracodawcy.
Jeżeli podmiot powierzający pracę chce ustanowić pełnomocnika do czynności w sprawach dotyczących zatrudniania cudzoziemców na terenie RP – konieczne jest wówczas pełnomocnictwo:
  • potwierdzone notarialnie lub
  • potwierdzone podpisem notariusza lub
  • udzielone przez pracodawcę na piśmie (wzór takiego pełnomocnictwa znajduje się w załącznikach, na dole strony.)
Dodatkowo pracodawca do oświadczenia dołącza:
  1. kopię wypisu z rejestru jeżeli rejestr, do którego został wpisany podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie jest prowadzony w powszechnym dostępie (rejestry inne niż KRS, CEIDG, REGON);
  2. w przypadku osób prowadzących gospodarstwo rolne - kopię zaświadczenia o podleganiu ubezpieczeniu w KRUS, albo kopię zaświadczenia z Urzędu Gminy o powierzchni fizycznej i przeliczeniowej gospodarstwa rolnego lub inny dokument potwierdzający posiadanie gospodarstwa rolnego.
W przypadku złożenia wniosku drogą elektroniczną, poprzez stronę praca.gov.pl, do wniosku dołącza się skany w/w dokumentów.
Do złożenia wniosku drogą elektroniczną niezbędne jest posiadanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP.

Zgodnie z § 9 ust. 8 Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 lipca 2022 r. w sprawie zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, organ rozpatrujący sprawę może zażądać przedstawienia oryginałów dokumentów, których kopie zostały dołączone do wniosku.
Dodatkowo zgodnie z § 10 ust. 3 w/w rozporządzenia, w uzasadnionych przypadkach powiatowy urząd pracy rozpatrujący wniosek o wydanie zezwolenia/przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową może żądać przedstawienia przez podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań, o których mowa w § 10 ust. 1 w/w rozporządzenia oraz w art. 88h ustawy o promocji zatrudnienia, lub dokumentów dotyczących okoliczności, o których mowa w art 88j ust. 2b ustawy o promocji zatrudnienia.

Uwaga. Wnioskodawca, który złożył niekompletny wniosek lub bez kompletu załączników bądź nie przedstawił oryginałów wymaganych dokumentów do wglądu, zostanie wezwany do uzupełnienia tych braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni. Nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.

Terminy rozpatrzenia wniosku
  1. 7 dni roboczych, liczonych od dnia złożenia kompletnego wniosku w sprawach niewymagających postępowania wyjaśniającego;
  2. 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku, w sprawach wymagających przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego;
  3. 2 miesiące od dnia złożenia wniosku, w sprawach szczególnie skomplikowanych.
    Zgodnie z art. 35 § 5 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz.1465 z poźn. zm.), do terminów wydania decyzji, nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności (np. uzupełnienia braków formalnych), okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo przyczyn niezależnych od organu.
Zgodnie z art. 57 § 1 kpa początkiem terminu określonego w dniach, jest dzień następujący po dniu wpłynięcia wniosku do urzędu.

Procedura
Jeżeli cudzoziemiec wskazany we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową będzie ubiegał się o wydanie wizy (wiza wydawana w celu wykonywania pracy sezonowej) lub zamierza wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach ruchu bezwizowego w celu wykonywania pracy sezonowej, a podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi spełnia warunki wymagane do zezwolenia na pracę sezonową i nie zachodzą okoliczności, z powodu których odmawia się wydania zezwolenia na pracę sezonową, właściwy starosta:
  1. wpisuje wniosek do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej;
  2. wydaje podmiotowi powierzającemu wykonywanie pracy cudzoziemcowi zaświadczenie o wpisie, o którym mowa w pkt 1. Zaświadczenie o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przekazuje temu cudzoziemcowi (zaświadczenie to jest dla cudzoziemca podstawą do ubiegania się, w polskiej placówce dyplomatyczno-konsularnej w kraju jego stałego pobytu, o wizę w celu wykonywania pracy sezonowej w Polsce).
Jeżeli wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową został wpisany do ewidencji wniosków, zezwolenie na pracę sezonową wydaje się po wjeździe cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej („05b") lub w ramach ruchu bezwizowego, jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przedstawił właściwemu staroście:
  1. kopię ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
W przypadku składania w urzędzie kserokopii paszportu cudzoziemca jako załącznik do „Oświadczenia o zgłoszeniu się cudzoziemca w celu wykonywania pracy sezonowej" (oraz do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową lub oświadczenia o powierzeniu pracy – w przypadku gdy cudzoziemiec przebywa w Polsce), kserokopia ta powinna zawierać wszystkie zapisane strony paszportu cudzoziemca. Dodatkowo na pierwszej lub ostatniej stronie kserokopii paszportu należy napisać oświadczenie następującej treści:
„Oświadczam, że paszport nie zawiera więcej zapisanych stron" oraz datę i czytelny podpis podmiotu powierzającego pracę.
Ponadto każda strona paszportu powinna zostać potwierdzona za zgodność z oryginałem przez podmiot powierzający pracę: „Kopia zgodna z oryginałem" oraz datę i czytelny podpis podmiotu powierzającego pracę.
  1. informację o adresie zakwaterowania cudzoziemca w okresie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druk na dole strony).
W przypadku cudzoziemca, który wjechał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wpisanym do ewidencji wniosków, okres 9 miesięcy, jest liczony od dnia pierwszego wjazdu cudzoziemca na terytorium państw obszaru Schengen w danym roku kalendarzowym (w związku z pracą sezonową).
Jeżeli wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową został wpisany do ewidencji wniosków postępowanie w tej sprawie ulega umorzeniu z mocy prawa, jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy nie przedstawił kopii ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu :
  1. po upływie 120 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego we wpisie do ewidencji wniosków lub
  2. w dniu upływu terminu zakończenia pracy określonego we wpisie do ewidencji wniosków, lub
  3. w dniu 31 grudnia roku kalendarzowego, w którym cudzoziemiec miał wykonywać pracę.
Jeżeli postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na pracę uległo umorzeniu, wpis do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej ulega unieważnieniu z mocy prawa.

Jeżeli wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową dotyczy cudzoziemca, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na innej podstawie niż wiza wydana w celu wykonywania pracy sezonowej, z którą może wiązać się uprawnienie do wykonywania pracy lub wjechał do Strefy Schengen w ramach ruchu bezwizowego bez związku z wnioskiem o zezwolenie na pracę sezonową, zezwolenie może być wydane na okres legalnego pobytu, nie dłużej jednak niż na okres 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego, liczony łącznie z okresami określonymi w poprzednio wydanych zezwoleniach na pracę sezonową dla tego cudzoziemca.

Jak liczyć 90 dni pobytu w strefie Schengen w ruchu bezwizowym?
Całkowity pobyt w strefie Schengen (w tym Polski) w ruchu bezwizowym (czyli bez konieczności uzyskania wizy) nie może przekroczyć 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. Należy tu brać pod uwagę okres 180-dniowy poprzedzający każdy z dni pobytu na obszarze Schengen.
W praktyce kontrola dopuszczalnego pobytu w ruchu bezwizowym polega na cofnięciu się o 180 dni i obliczeniu np. na podstawie odcisków stempli kontroli granicznej w paszporcie, liczby dni, które obcokrajowiec już wykorzystał we wspomnianym 180-dniowym okresie.
Przykład: (liczony na dzień 1 lutego 2019)
Od dnia 1 lutego 2019 cofamy się o 180 dni, czyli do dnia 6 sierpnia 2018 i od tego dnia należy zsumować wszystkie dni pobytu na obszarze strefy Schengen na podstawie stempli wjazdu i wyjazdu znajdujących się w paszporcie cudzoziemca. Tzn. że jeśli cudzoziemiec przebywał w ruchu bezwizowym w Czechach od 12 grudnia 2018 (wjazd) do 13 grudnia 2018 (wyjazd) czyli 2 dni pobytu oraz w Polsce w dniach 31 grudnia 2018 (wjazd) do 2 stycznia 2019 (wyjazd) czyli 3 dni pobytu oraz od 14 stycznia 2019 (wjazd) do 20 stycznia 2019 (wyjazd) czyli 7 dni pobytu – to znaczy, że w sumie w strefie Schengen przebywał 12 dni (2 dni+3 dni+7 dni=12 dni) w ciągu ostatnich 180 dni. Aby obliczyć liczbę dni pobytu w ruchu bezwizowym jakie pozostały cudzoziemcowi należy od liczby 90 (bo tyle w sumie może przebywać cudzoziemiec w ruchu bezwizowym) odjąć liczbę 12 (ponieważ ze stempli w paszporcie wynika, że tyle dni przebywał w ciągu ostatnich 180 dni) co daje nam wynik 78 dni (90 dni - 12 dni=78 dni). W związku z powyższym liczymy od dnia 1 lutego 2019 (włącznie) 78 dni – przy czym 78 dzień jest ostatnim dniem „ciągłego" legalnego pobytu cudzoziemca w strefie Schengen. W podanym przykładzie ostatni dzień legalnego pobytu przypada więc na dzień 19 kwietnia 2019.
Ruch bezwizowy dotyczy:
  1. państw Schengen: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja (europejskie terytorium tego państwa), Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Malta, Niderlandy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania i Szwecja;
  2. państw stowarzyszonych z Schengen: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria.
Kraje, które nie należą do państw obszaru Schengen - pobyt w tych państwach nie jest wliczany do całkowitego pobytu w strefie Schengen: Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Rumunia, Wielka Brytania oraz Irlandia.
Ustalając okres pobytu w ruchu bezwizowym należy pamiętać, że:
  1. dzień przekroczenia granicy przy wjeździe do strefy Schengen jest uważany za pierwszy dzień pobytu wliczany do limitu 90 dni;
  2. dzień przekroczenia granicy przy wyjeździe jest uważany za ostatni dzień pobytu na terytorium Schengen.
Przy obliczaniu długości pobytu na terytorium strefy Schengen nie uwzględniamy okresów pobytu dozwolonych na mocy zezwolenia na pobyt lub wizy długoterminowej.
Długość dozwolonego pobytu w strefie Schengen można obliczyć za pomocą kalkulatora:
https://ec.europa.eu/home-affairs/content/visa-calculator_en
 
Dodatkowe informacje w zakresie zezwoleń na pracę sezonową można uzyskać w pokoju nr 11- (I piętro)
Podstawy prawne:
  1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/850 z dnia 17 maja 2017r., zmieniające rozporządzenie (WE) 539/2001 wymieniające państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Dz.U. UE L 133 z dnia 22 maja 2017r.)
  2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen).
  3. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 o cudzoziemcach (Dz.U. z 2021r. Poz. 2354 z późn. zm.) oraz akty wykonawcze do tej ustawy.
  4.  Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 475 z późn. zm.).
  5. Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r., o skutkach powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym nielegalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r., poz. 1745 z późn.zm.).
  6. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023r., poz. 1465 z późn. zm.).
  7. Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 lipca 2022 r. w sprawie zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (Dz.U. z 2022r., poz.1558).
  8. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (Dz. U. 2017r., poz. 2349).
  9. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 września 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca (Dz. U. 2018r., poz. 1749).
  10. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości wpłat dokonywanych w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową oraz złożeniem oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (Dz. U. 2017 r., poz. 2350 z późn. zm.).
  11. Ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ( tekst jednolity Dz.U. z 2024 r. poz 167 z późn. zm.)

 

Załączniki

INSTRUKCJA praca sezonowa elektroniczne składanie wniosku
INSTRUKCJA praca sezonowa elektroniczne składanie wniosku.pdf 1672 KB
Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową
Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową.pdf 95 KB
Wniosek o przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową
Wniosek o przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową.pdf 97 KB
Druki wpłaty pr. sezonowe
Druki wpłaty pr. sezonowe.pdf 156 KB
Oświadczenie o zgłoszeniu się cudzoziemca w celu wyk. pracy sezonowej
Oświadczenie o zgłoszeniu się cudzoziemca w celu wyk. pracy sezonowej.pdf 72 KB
Wniosek agencji pracy tymczasowej o wydanie zezwolenia na pracę sezonową w charakterze pracownika tymczasowego
Wniosek agencji pracy tymczasowej o wydanie zezwolenia na pracę sezonową w charakterze pracownika tymczasowego.pdf 106 KB
Wniosek agencji pracy tymczasowej o przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową w charakterze pracownika tymczasowego
Wniosek agencji pracy tymczasowej o przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową w charakterze pracownika tymczasowego.pdf 98 KB
Oświadczenie dot. karalności
Oświadczenie dot. karalności.pdf 69 KB
upoważnienie
upoważnienie.pdf 45 KB
RODO oświadczenie
RODO oświadczenie.odt 51 KB